Το Παιδαγωγικό Πλαίσιο της Αξιοποίησης των Τεχνολογιών της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών

Η ένταξη και η αξιοποίηση των ΤΠΕ στην εκπαίδευση βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των εκπαιδευτικών πολιτικών σε πολλές χώρες του κόσμου, μεταξύ των οποίων και στη χώρα μας, καθώς η ραγδαία διείσδυση των ψηφιακών μέσων σε όλους τους τομείς της οικονομικής και κοινωνικής ζωής συνοδεύεται από αισιόδοξες εκτιμήσεις ως προς τη συμβολή τους στην αναβάθμιση της διδακτικής διαδικασίας και στη βελτίωση της ποιότητας της μάθησης. 

Στα σύγχρονα προγράμματα σπουδών, η ικανότητα του μαθητή να χρησιμοποιεί τις ψηφιακές τεχνολογίες για να αναζητά, να διαχειρίζεται, να αξιολογεί την πληροφορία και να συμμετέχει στην «κοινωνία της γνώσης» αναγνωρίζεται ως αντικείμενο αντίστοιχης σπουδαιότητας με τον γλωσσικό και τον επιστημονικό γραμματισμό. Πέρα όμως από την ανάπτυξη δεξιοτήτων «Πληροφορικού Γραμματισμού», η παιδαγωγική έρευνα επικεντρώνεται σε επιμέρους ζητήματα της διδακτικής και μαθησιακής διαδικασίας, καθώς οι ΤΠΕ:

  • Εξασφαλίζουν την πρόσβαση σε ανεξάντλητες πηγές πληροφορίας και πηγές εκπαιδευτικού υλικού.
  • Προσφέρουν περιβάλλοντα ανακάλυψης, διερεύνησης και οικοδόμησης της γνώσης από τον ίδιο τον μαθητή.
  • Παρέχουν εργαλεία επικοινωνίας, αλληλεπίδρασης, διαμοίρασης της πληροφορίας και συνεργατικής μάθησης.

Όμως, οι παραπάνω δυνατότητες δεν οδηγούν εξ ορισμού στην αναβάθμιση της διδασκαλίας και τη βελτίωση της μάθησης. Η διεθνής εμπειρία έχει δείξει ότι η αξιοποίηση ακόμη και των πιο προηγμένων τεχνολογικών εργαλείων δεν εγγυάται την επίτευξη καλύτερων μαθησιακών αποτελεσμάτων. Σημείο συμφωνίας μεταξύ εκπαιδευτικών και ερευνητών αποτελεί το γεγονός ότι η αξιοποίηση των ΤΠΕ δεν μπορεί να περιορίζεται στην αναζήτηση και προβολή οπτικοακουστικού υλικού στην τάξη αλλά θα πρέπει να εντάσσεται σε στοχοθετημένες δραστηριότητες οι οποίες αφενός θα προάγουν τη διερεύνηση, την ανακάλυψη και την οικοδόμηση της γνώσης από την ίδιο το μαθητή και αφετέρου θα υποστηρίζουν το συνεργατικό και κοινωνικό χαρακτήρα της μάθησης. Μέσα από τέτοιου είδους δραστηριότητες είναι εφικτό να αναδειχθούν οι δυνατότητες που μπορούν να προσφέρουν οι ΤΠΕ στην προώθηση της καινοτομίας και της δημιουργικής μάθησης.

Για τη χώρα μας, θα πρέπει να συνυπολογίσει κανείς και τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης η οποία εντείνει τα προβλήματα εξοπλισμού των σχολείων με ψηφιακά μέσα, δεν επιτρέπει την ανανέωση των υφιστάμενων υποδομών και γενικότερα καθιστά δύσκολη την επιμόρφωση και τη συζήτηση για τις ΤΠΕ καθώς νέα προβλήματα αναδύονται στη σχολική πραγματικότητα. Ωστόσο, ενθαρρυντικές είναι οι πρωτοβουλίες που αναλαμβάνουν εκπαιδευτικοί για να υποστηρίξουν τη διδασκαλία και τη μάθηση αξιοποιώντας τις ΤΠΕ. 

Στο πλαίσιο αυτό, θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον η συζήτηση για το ρόλο του εκπαιδευτικού και για τους τρόπους που ο ίδιος με την εφευρετικότητά του και το μεράκι του μπορεί να υποστηρίξει την παιδαγωγική αξιοποίηση των ΤΠΕ στην τάξη του.